แนวโน้มอากาศร้อนจัด ส่งผลต่อสุขภาพประชาชน

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยเผชิญกับปรากฏการณ์อากาศร้อนจัดที่รุนแรงและถี่มากขึ้น โดยสมาคมอุตุนิยมวิทยาแห่งประเทศไทยรายงานว่า อุณหภูมิกลางวันเฉลี่ยในหลายจังหวัดสูงขึ้นกว่าเดิมถึง 1–2 องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบสุขภาพและคุณภาพชีวิตประชาชนอย่างชัดเจน ทั้งในแง่ความเสี่ยงโรคที่เกี่ยวข้องกับความร้อนและภาระค่าใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพที่เพิ่มสูงขึ้น

กลุ่มเสี่ยงที่ได้รับผลกระทบรุนแรงได้แก่ ผู้สูงอายุ เด็กเล็ก ผู้ป่วยเรื้อรัง และแรงงานกลางแจ้ง ที่มีโอกาสเกิดภาวะฮีทสโตรก (Heat Stroke) ภาวะขาดน้ำเฉียบพลัน และอาการอ่อนเพลียจากความร้อน (Heat Exhaustion) มากกว่าคนทั่วไป นอกจากนี้ ความร้อนยังทำให้อัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะเมื่ออุณหภูมิแตะระดับ 40–42°C ในหลายพื้นที่

นอกจากอาการป่วยเฉียบพลันแล้ว อากาศร้อนจัดยังส่งผลต่อสุขภาพจิต เช่น นอนไม่หลับ ความเครียด และอารมณ์แปรปรวน ขณะเดียวกัน มลพิษทางอากาศที่สูงขึ้นร่วมกับความร้อนทำให้ผู้ที่มีโรคปอดและหอบหืดมีอาการกำเริบบ่อยครั้ง สร้างภาระให้ระบบสาธารณสุขและโรงพยาบาลต้องรองรับผู้ป่วยกลุ่มนี้มากขึ้นในฤดูร้อน

แนวทางป้องกันและปรับตัว

• ดื่มน้ำให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 2–3 ลิตร และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• สวมเสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี เลี่ยงสีเข้ม และใช้อุปกรณ์เสริมเช่น หมวก ร่ม
• พักผ่อนในที่ร่มหรือมีเครื่องปรับอากาศเมื่ออุณหภูมิสูงเกิน 35°C
• ลดกิจกรรมกลางแจ้งในช่วงเวลาที่ความร้อนสูงสุด (10.00–16.00 น.)
• ตรวจเช็กสภาพผู้สูงอายุและเด็กเล็กอย่างใกล้ชิด หากมีอาการเวียนศีรษะ คลื่นไส้ ให้รีบนำส่งสถานพยาบาล

ภาครัฐและองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นเริ่มจัดตั้งศูนย์คลายร้อน (Cooling Centers) ในชุมชน พร้อมติดตั้งตู้กดน้ำดื่มฟรีและร่มผ้าใบในพื้นที่สาธารณะ เพื่อช่วยบรรเทาผลกระทบแก่ประชาชนกลุ่มเปราะบาง นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุขได้ออกประกาศแจ้งเตือนให้โรงพยาบาลและหน่วยบริการสาธารณสุขเตรียมความพร้อมรองรับผู้ป่วยที่เกี่ยวข้องกับความร้อนตลอดฤดูร้อน

ในระยะยาว การปลูกต้นไม้ให้ร่มเงาในเมือง การส่งเสริมการใช้วัสดุก่อสร้างสะท้อนความร้อน และการวางระบบระบายอากาศธรรมชาติในอาคาร จะช่วยลดผลกระทบจากเกาะความร้อนในเมือง (Urban Heat Island) และสร้างสภาพแวดล้อมที่ทนต่อภาวะภูมิอากาศร้อนจัดได้อย่างยั่งยืน