ดราม่ารายการเรียลิตี้ดัง กลายเป็นกระแสโซเชียล

รายการเรียลลิตี้ชื่อดังที่ออกอากาศทุกสัปดาห์ กลายเป็นประเด็นร้อนแรงในโลกออนไลน์ หลังจากมีคลิปการปะทะระหว่างผู้เข้าแข่งขันในสัปดาห์ล่าสุด ถูกเผยแพร่โดยแฟนคลับบน Twitter และ TikTok พร้อมแฮชแท็ก #เรียลลิตี้ดราม่า ที่พุ่งขึ้นเทรนด์ไม่หยุด ทำให้มีการวิพากษ์วิจารณ์ถึงขอบเขตความบันเทิงและจริยธรรมของรายการอย่างกว้างขวาง

ในคลิปดังกล่าวปรากฏภาพการแบ่งกลุ่มกันพูดจาเหยียดหยามและแอบโจมตีเบื้องหลังผู้เข้าแข่งขันอีกกลุ่มหนึ่ง จนมีผู้เข้าแข่งขันร้องไห้ระหว่างอัดรายการ ทำให้หลายคนตั้งคำถามว่าทีมงานผู้ผลิตได้ดูแลสภาพจิตใจและความปลอดภัยของผู้เข้าแข่งขันอย่างเพียงพอหรือไม่ ขณะที่แฟนรายการบางส่วนมองว่า “ดราม่า” คือสิ่งที่ช่วยสร้างสีสันและกระตุ้นยอดเรตติ้ง แต่ก็ต้องแลกมาด้วยความเจ็บปวดทางจิตใจของบุคคลจริง

นอกจากการประชันทางกลยุทธ์และภารกิจแข่งขันแล้ว รายการยังเน้นการนำเสนอเหตุการณ์ที่ “ดราม่า” สุดขั้ว เพื่อดึงดูดผู้ชมให้ติดตามจนจบซีซั่น ซึ่งถือเป็นการตลาดเชิงเนื้อหาแบบหนึ่ง แต่ก็เสี่ยงต่อการสร้างบรรทัดฐานใหม่ที่ยอมรับการกลั่นแกล้งหรือการทำร้ายจิตใจผู้อื่นเป็นเรื่องปกติบนหน้าจอ

ผู้ผลิตรายการชี้แจงว่า มีทีมงานดูแลด้านจิตวิทยา และมีระบบ “พักบท” หากผู้เข้าแข่งขันแสดงอาการเครียดเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนด แต่คลิปที่หลุดออกมาย้อนแย้งกับคำชี้แจงนั้นอย่างชัดเจน ทำให้เกิดเสียงเรียกร้องให้มีการเข้มงวดมาตรการคุ้มครองสิทธิผู้เข้าแข่งขัน และมีการตรวจสอบเนื้อหาให้เข้มข้นขึ้น

ปฏิกิริยาบนโซเชียลมีเดีย

• แฟนคลับบางส่วนชื่นชมความสมจริงของรายการ แต่ระบุว่าควรมีเส้นแบ่งระหว่าง “ดราม่าเพื่อความบันเทิง” กับ “การล่วงละเมิดทางจิตใจ”
• นักวิชาการด้านสื่อสารมวลชนเรียกร้องให้มีกรอบจริยธรรมสำหรับรายการเรียลลิตี้ในไทย
• อินฟลูเอนเซอร์ชื่อดังจำนวนหนึ่งออกมาให้คำแนะนำเรื่องการใช้โซเชียลมีเดียอย่างรับผิดชอบ
• เกิดแฮชแท็ก #หยุดกลั่นแกล้ง ที่รณรงค์ให้หยุดแชร์คลิปที่กระทบจิตใจ

นอกจากนี้ ยังมีการรวมตัวกันของกลุ่มผู้ชมขั้นสูงจัดกิจกรรมออนไลน์ “ส่องดราม่าอย่างมีสติ” โดยเชิญนักจิตวิทยาและผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อมาให้คำแนะนำเรื่องการจัดการอารมณ์และการรับชมอย่างมีวิจารณญาณ เพื่อให้สังคมไทยเกิดความตระหนักรู้ทั้งผู้ผลิตและผู้ชมว่า ความบันเทิงต้องไม่แลกกับความทุกข์ของผู้อื่น

แนวทางปรับปรุงเนื้อหารายการ

• กำหนดกติกาชัดเจนในการโต้ตอบระหว่างผู้เข้าแข่งขัน
• เสริมบทบาททีมจิตวิทยา รองรับผู้เข้าแข่งขันระหว่างและหลังการอัดคลิป
• ตรวจสอบสัญญาจ้างให้คำนึงถึงมาตรฐานด้านสุขภาพจิต
• ใช้ฟุตเทจ “เบื้องหลัง” เพื่อแสดงกระบวนการดูแลความปลอดภัยจิตใจ
• เปิดพื้นที่ให้ผู้ชมร่วมแสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์

ขณะนี้ สมาคมผู้ผลิตรายการโทรทัศน์ไทยกำลังพิจารณาจัดทำ “หลักเกณฑ์จริยธรรมสำหรับรายการเรียลลิตี้” ร่วมกับหน่วยงานกำกับดูแล เพื่อเสริมความเชื่อมั่นของผู้ชมและสร้างต้นแบบรายการที่สนุกควบคู่ไปกับการเคารพสิทธิและความเป็นมนุษย์ของผู้เข้าร่วม เนื่องจากในยุคโซเชียล สังคมไทยไม่ได้ดูแต่จบ แต่รับรู้และกระจายเรื่องราวต่ออย่างรวดเร็ว

สุดท้ายแล้ว ดราม่ารายการเรียลลิตี้ครั้งนี้เป็นตัวอย่างของการเรียนรู้ที่สำคัญทั้งในฝั่งผู้ผลิตและผู้ชม หากสามารถนำมาใช้ปรับปรุงให้เกิดสมดุลระหว่างความบันเทิงและสิทธิมนุษยชน ก็จะช่วยยกระดับคุณภาพคอนเทนต์ไทยให้ก้าวไปอีกขั้นในเวทีสากล