ความกังวลด้านสิทธิมนุษยชน: UN ถูกเรียกร้องให้สอบสวนการละเมิดสงครามในพื้นที่ชายแดน

ในช่วงกลางปี 2025 ความขัดแย้งชายแดนไทย–กัมพูชาได้สร้างความกังวลอย่างมากต่อสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในภูมิภาค มีรายงานจากองค์กรสิทธิมนุษยชนหลายแห่งที่กล่าวหาว่ามีการละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศในพื้นที่ปะทะ ทั้งในรูปแบบการโจมตีพื้นที่พลเรือน การใช้ทุ่นระเบิด การควบคุมตัวนักโทษโดยปราศจากกระบวนการยุติธรรม และการปฏิบัติต่อผู้พลัดถิ่นในสภาพที่ไม่เหมาะสม

ท่ามกลางกระแสความกังวลนี้ มีการเรียกร้องอย่างเป็นทางการต่อองค์การสหประชาชาติ (UN) ให้ตั้งคณะกรรมการสอบสวนอิสระเพื่อตรวจสอบข้อกล่าวหา โดยมีเป้าหมายเพื่อยืนยันข้อเท็จจริง เก็บหลักฐาน และเสนอแนะแนวทางแก้ไขต่อประชาคมโลก

ข้อกล่าวหาหลักที่ถูกหยิบยก

องค์กรสิทธิมนุษยชนระบุว่ามีการละเมิดที่อาจเข้าข่ายอาชญากรรมสงครามหลายประการ เช่น:

• การโจมตีเป้าหมายที่ไม่ใช่ทางทหาร เช่น โรงพยาบาล โรงเรียน และตลาด
• การใช้ทุ่นระเบิดสังหารบุคคลในพื้นที่พลเรือน
• การควบคุมตัวเชลยศึกโดยไม่เปิดเผยข้อมูลและไม่อนุญาตให้ติดต่อกับครอบครัว
• การอพยพพลเรือนโดยปราศจากแผนรองรับด้านมนุษยธรรม

สถานการณ์ดังกล่าวทำให้หลายประเทศและองค์กรระหว่างประเทศเริ่มจับตาอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะเมื่อมีภาพถ่ายและคลิปวิดีโอจากผู้สื่อข่าวและองค์กรอิสระที่เผยแพร่ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งอาจถูกนำมาใช้เป็นหลักฐานในการพิจารณาความรับผิดชอบของคู่ขัดแย้ง

บทบาทขององค์การสหประชาชาติ

หาก UN ตัดสินใจตั้งคณะกรรมการสอบสวน จะต้องได้รับความร่วมมือจากทั้งไทยและกัมพูชาในการเข้าถึงพื้นที่และบุคคลที่เกี่ยวข้อง การสอบสวนอาจใช้เวลาหลายเดือนถึงปีเพื่อรวบรวมหลักฐานและสรุปรายงาน ซึ่งจะถูกส่งต่อไปยังคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) เพื่อพิจารณามาตรการต่อไป

“ความยุติธรรมระหว่างประเทศจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อความจริงถูกเปิดเผยอย่างโปร่งใส”

คำกล่าวนี้สะท้อนว่าการสอบสวนด้านสิทธิมนุษยชนไม่เพียงเป็นเรื่องของความถูกต้อง แต่ยังเป็นเครื่องมือในการป้องกันไม่ให้ความรุนแรงซ้ำรอยเกิดขึ้นอีก

ความท้าทายของการสอบสวน

การทำงานของคณะสอบสวนอาจเผชิญอุปสรรคหลายประการ เช่น การเข้าถึงพื้นที่ที่ยังไม่ปลอดภัย การปฏิเสธความร่วมมือจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือการควบคุมข้อมูลโดยกองทัพ ทั้งนี้ นักวิเคราะห์เตือนว่าหากไม่มีความร่วมมือในระดับสูง การสอบสวนอาจถูกมองว่าเป็นเพียงเครื่องมือทางการเมือง

• ความเสี่ยงด้านความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่สอบสวน
• การปฏิเสธการเข้าถึงพื้นที่ปะทะ
• แรงกดดันทางการเมืองจากทั้งสองฝ่าย

ในภาพรวม การเรียกร้องให้ UN สอบสวนการละเมิดสงครามในพื้นที่ชายแดนเป็นก้าวสำคัญที่สะท้อนว่าประเด็นสิทธิมนุษยชนได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของสมการแก้ปัญหาความขัดแย้ง การเปิดเผยความจริงและการรับผิดชอบต่อการกระทำในช่วงสงครามจะเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างสันติภาพที่ยั่งยืน